Het verband tussen lichaam en geest
Als de reguliere of alternatieve gezondheidszorg je niet heeft kunnen helpen, komt dit heel vaak doordat de oorzaak van je pijn niet in je lichaam ligt. Dit houdt in dat je lichaam veranderingen heeft ondergaan die pijn geven, maar dat de oorzaak te vinden is in de signalen die vanuit je hersenen naar je lichaam gaan. Iedereen ervaart wel eens dat emotionele centra in de hersenen processen in ons lichaam beïnvloeden. Als we ons schamen, krijgen we rode wangen. Als we verliefd zijn, krijgen we kriebels in onze buik. Als we iets heel spannend vinden, kunnen we ons misselijk voelen. Dit zijn tekens van een lichamelijke reactie op een emotie. Ditzelfde proces vindt plaats bij chronische pijn.
De oorsprong van emoties
Emoties ontstaan in de hersenen en wel in het limbisch systeem. Dit systeem bestaat uit een aantal structuren dat gezamenlijk emotionele herinneringen opslaat en nieuwe emoties vormt. Wanneer je iets als bedreigend ervaart (een deadline, zorgen om je kinderen, financiële problemen, relatieproblemen, je niet goed genoeg voelen, een baas met een kort lontje etc) reageer je op jouw manier (harder je best doen, je gevoelens wegstoppen, situaties vermijden, verslavingen etc). We doen van alles om de bedreiging te ontwijken, waardoor het soms lijkt alsof er helemaal geen bedreiging is. Maar het lichaam liegt niet! Wanneer het limbisch systeem alarm slaat, gaan er signalen via de hypothalamus en het autonome zenuwstelsel naar elk potentieel deeltje in het lichaam om daar de spierspanning, orgaanfunctie en doorbloeding aan te passen. Afhankelijk van het gebied hebben deze fysiologische veranderingen uiteenlopende gevolgen, zoals pijn, darmklachten, tintelingen, duizeligheid, misselijkheid, vaak naar het toilet moeten etc.
Wanneer het emotionele systeem in de hersenen alarm slaat, gaan er signalen naar elk potentieel deeltje van het lichaam om daar de spierspanning, orgaanfunctie en doorbloeding aan te passen.
Pijn en spierspanning
Een groot aantal pijnklachten hangt samen met spieren. Wanneer de spierspanning langdurig verhoogd is, neemt de doorbloeding af. Een goede doorbloeding is essentieel om alle lokale lichamelijke processen goed te laten verlopen. Het brengt zuurstof en voedingsstoffen, en voert afvalstoffen weg. Een gebrek aan zuurstof betekent een echt probleem. Wanneer dit proces langdurig optreedt kunnen chronische klachten ontstaan aan spieren, gewrichten en pezen. Een verhoging van de spierspanning in de bilspieren kan leiden tot ischias. En een verhoging van de spierspanning in je nek tot stijfheid, nekpijn of rugpijn. Therapie helpt geregeld onvoldoende en medische onderzoeken tonen geen bijzonderheden aan of slechts normale abnormaliteiten. Als fysiotherapeut heb ik afgelopen jaren honderden mensen gezien met chronische pijn waarbij de oorzaak onbekend was. Al snel realiseerde ik mij dat vrijwel alle spier- en pees- en gewrichtsaandoeningen samenhangen met een proces in de hersenen waardoor op spierniveau pijn en verkramping optreden. Pas nu begrijp ik de emotionele oorzaak.
Het hormoonstelsel
De hypothalamus heeft via o.a. de hypofyse invloed op alle hormoonklieren in het lichaam. Hierdoor kunnen als gevolg van psychologische factoren ook hormoon gerelateerde klachten ontstaan, zoals overgangsklachten, problemen met zwanger worden en schildklierproblemen.
Zit chronische pijn slechts in je hoofd? Nee!
Dit is zeker geen proces dat slechts in uw hoofd zit! Je lichamelijke pijn is echt en je bent niet gek. Er vinden daadwerkelijk veranderingen op weefselniveau plaats in je lichaam, maar de oorzaak van deze veranderingen ligt in de hersenen. "Dus toch tussen de oren?" Ja, wel tussen de oren. Maar dat betekent niet dat je geestelijk niet in orde bent! Bij vrijwel iedereen uit emotionele spanning zich in een bepaalde mate lichamelijk. Dit is volkomen normaal!
Verscheidenheid aan lichamelijke stressreacties
Er is een enorme verscheidenheid in de heftigheid waarmee iemand lichamelijk op stress reageert.. Sommige mensen reageren nauwelijks fysiek en andere mensen hebben chronische reacties. Ook de snelheid waarmee iemand op stress reageert verschilt. Bij de één treden de lichamelijke symptomen direct op; bij de ander pas later.. Ook het lichaamsdeel dat reageert op stress verschilt van persoon tot persoon.
Inzicht in de emotionele oorzaak van chronische pijn
Om te komen tot een effectieve behandeling van onverklaarbare chronische pijn is het zinvol om het werk van zorgverleners te observeren die reeds successen hebben behaald bij deze groep cliënten. Dr Sarno is zo’n arts. Werkend in New York tussen 1965 en 2012 hielp hij 10.000 mensen genezen en schreef verschillende boeken over lichamelijke aandoeningen waarvan de oorzaak was terug te voeren tot de geest. Dr Sarno's werk biedt inzicht in de emotionele oorzaak van chronische pijn. Dit roept een vraag op: welke specifieke emoties veroorzaken de lichamelijke veranderingen?
> Lees verder: chronische pijn en emoties